बब विनय
नयाँ- पुरानोको अन्त्य हुनु हो भने पुरानो हुनु भनेको नयाँको शुरुवात हुनु हो । समयले जस्तोसुकै नयाँलाई पनि पुरानो बनाइदिन्छ । कुनै सोच, विचार, काम, इच्छा तथा आवश्यकताहरु नै किन नहोस्- नयाँ हुँदै जानु भनेको पुरानो हुँदै गएर नै हो । सवै मानिसलाई हरेक कुरामा ‘नयाँ’ को इच्छा हुन्छ । सवैलाई नयाँ मन पर्दछ । हरेक कुरा नयाँ हुनुपर्ने दुनियाँमा वर्ष अथवा सम्वत् पनि नयाँ-नयाँ भएर आउँदै पुरानो भएर जान्छन् । हुन त अमुर्त समयलाई मान्छेले नै नयाँ र पुरानो भनेर छुट्याइदिएको छ । संसारमा ‘नयाँ’ केहि हुँदैन । नयाँ क्षणिक हुन्छ । तर पनि मानिसहरु नयाँ कै लागि दौडिरहेका हुन्छन् । नयाँको अर्थ पुरानो हुन तत्पर हुनु हो ।
निराकार समयलाई दिन गन्ति गरी ३६५ दिनभित्रको परिवेश मानिसले नै तयार गरिदिएको हुन्छ । यहि एउटा परिवेश हाम्रो सामू ‘नयाँ वर्ष’ बनेर आउँछ र फेरी अर्को नयाँ वर्षको आगमनसँगै पुरानो भएर बिलाउँछ । कसैले बन्धनमा राख्न नसक्ने समयलाई मानिसले मात्रै नयाँ समय र नयाँ वर्षका रुपमा क्यालेण्डर, पात्रो र पञ्चाङ्गका पानामा कैद गर्दछ । नेपालको पात्रो प्रणाली अनुसार ३६५ दिनको समय खण्डलाई एक वर्ष भनिन्छ । यहि एक वर्षको अन्त्य नै अर्को नयाँ वर्षको शुरुवात हो । नेपाली पात्रो अनुसार आजदेखि नयाँ वर्ष शुरु भएको छ । यो नयाँ वर्ष ‘२०७७ हो । आज २०७७ को पहिलो दिन हो । ‘नयाँ वर्ष-२०७७ भन्नाले हिन्दु पञ्चाङ्ग पात्रो अनुसारको वर्ष अथवा सम्वत् हो ।
नयाँ वर्ष पुराना गल्तीहरु त्याग्ने तथा कमजोरीलाई सच्याएर अघि बढ्ने दिनको शुरुवात पनि हो । नयाँ वर्षलाई एक अर्कामा शुभकामना आदान-प्रदान गर्ने, मन्दिरमा गएर देवी-देवताको दर्शन गर्ने र इष्टमित्र, नातागोता तथा साथिभाईका साथ मिठो मसिनो खाद्य मिण्ठान बनाएर खाँदै रमाइलो गर्ने दिनका रुपमा मनाइदै आएको छ । नयाँ वर्षका अवसरमा देशका विभिन्न भागमा रहेका मठ मन्दिर, खोला दोभान र त्रिवेणीहरुमा भव्य मेला लाग्ने गर्दछ । मानिसहरु नयाँ वर्षका अवसरमा व्यक्तिगत तथा पारिवारिक यात्रा तथा तिर्थयात्रा पनि गर्ने गर्दछन् । नयाँ वर्षको दिन सार्वजनिक बिदा हुँदै आएको छ ।
नेपालमा नयाँ सम्वत् फेरिने प्रक्रिया विक्रम सम्वत् अनुसार हुने गर्दछ । विक्रम सम्वत् हिन्दू पञ्चाङ्गमा आधारित प्राचिन पात्रो हो । प्रख्यात राजा विक्रमादित्यले सुरुवात गरेको हुनाले यस पात्रोलाई विक्रम सम्वत् भनिएको हो । नेपालमा विक्रम सम्वतको आधिकारिक प्रयोग भने राणा प्रधानमन्त्री चन्द्रशम्सेरका पालाबाट भएको हो । हिन्दु परम्परा र वैदिक समयाकंनमा आधारित यो सौर्य पात्रो हो । यो अङ्ग्रेजी पात्रोभन्दा ५७ वर्ष ८ महिना १५ दिनले छिटो छ । विक्रम सम्वत् अनुसार हरेक नयाँ वर्ष वैशाख महिनाको १ गते अर्थात आजकै दिनबाट सुरु हुन्छ । विक्रम सम्वत् सूर्यसँग सम्बन्धित भएकाले महिनाहरु पनि ग्रह नक्षत्रका नामसँग सम्बन्धित छन् । नेपालको सम्वत् प्रणाली सूर्य पात्रोसँग सम्बन्धित रहेको छ । जव पृथ्वीले सूर्यको एक परिक्रमा पुरा गर्दछ त्यतिबेला चैत्र शुक्ल प्रतिपदा हुन्छ र सूर्य मिन राशीबाट पुन: मेष राशीमा प्रवेश गर्दछ । यहिबेला नयाँ वर्षको शुरुवात हुन्छ । यसलाई सुर्यको शुन्य अंश पनि भनिन्छ ।
नयाँ वर्षमा मानिसहरुले नयाँ योजना, नयाँ काम, नयाँ सोच र बिचारका माध्यमबाट जीवनयापनका नयाँ स्वादहरुको सपना बुन्ने गर्दछन् । नयाँ वर्षको माध्यमबाट जीवन र जगतमा हरेक कुरा नयाँ अपेक्षा गर्दछन् र त्यसका लागि नयाँ तागतको कामना गर्दछन् । यसैबिच नयाँ वर्ष २०७७ लाई नयाँ तागतका साथ राम्रो कामको थालनी र नयाँ जोश, नयाँ अभियान, नयाँ लक्ष्य र नयाँ उद्देश्यका लागि संकल्पका साथ लाग्ने नयाँ दिनका रुपमा मनाउने गरिन्छ । नयाँ वर्षमा नयाँ जोश जाँगरका साथ नयाँ पात्रो पल्टिन्छ । मानसपटलमा नयाँ सोचहरु सल्बलाउँछन् अनि नयाँ लक्ष्यहरु तय हुन्छन् ।पुरानो सोच र शैलीको राजनीतिक नेतृत्वले राष्ट्रको उन्नति हुन सक्दैन । देश पनि पुरानो तरिकाले चल्दैन । त्यहि भएर अहिले राजनीतिक रुपमा नयाँ राजनीतिक धार अथवा नयाँ शक्तिको आवश्कयकताबारे बहस चलिरहेको छ । नयाँ वर्ष २०७७ को आगमनसँगै नेपाललाई अझ समृद्ध नेपाल ‘नयाँ नेपाल’ बनाउने नेपाली जनताको चाहना पुरा होस् । कोरोना महामारी नाश भएर जावस संसार भर शान्ती को ध्वनी गुन्जयमान बनोस नयाँ वर्ष-२०७७ स्वागतसँगै सवैलाई ऊत्तरोत्तर प्रगति, सु-स्वास्थ्य, दिर्घायू ,शान्ती , सम्बृद्धी को कामना गर्दै नव बर्ष २०७७ को हार्दिक मंगलमय शुभकामना अर्पण गर्दछु ।
प्रतिक्रिया लेख्नुहोस्:-